🎞 55 वा दादासाहेब फाळके पुरस्कार मल्याळम अभिनेते मोहनलाल यांना
_______________________________
दादासाहेब फाळके पुरस्कार – विजेत्यांची यादी (1969-2023)
| वर्ष | राष्ट्रपतीय / राष्ट्रीय चित्रपट पुरस्कार सोहळा (क्री. सं.) | विजेता | फ़िल्म उद्योग / भूमिका |
|---|---|---|---|
| 1969 | 1-वा | Devika Rani | अभिनेत्री (हिंदी) |
| 1970 | 2-वा | B. N. Sircar | निर्माता |
| 1971 | 3-वा | Prithviraj Kapoor (पश्चात) | अभिनेता |
| 1972 | 3-वा | Pankaj Mullick | संगीत दिग्दर्शक / संगीतकार |
| 1973 | 4-वा | Ruby Myers (Sulochana) | अभिनेत्री |
| 1974 | 4-वा | B. N. Reddy | दिग्दर्शक |
| 1975 | 5-वा | Dhirendranath Ganguly | अभिनेता / दिग्दर्शक |
| 1976 | 6-वा | Kanan Devi | अभिनेत्री |
| 1977 | 7-वा | Nitin Bose | छायाचित्रकार / दिग्दर्शक / लेखक |
| 1978 | 8-वा | Rai Chand Boral | संगीतकार / दिग्दर्शक |
| 1979 | 9-वा | Sohrab Modi | अभिनेता / दिग्दर्शक / निर्माता |
| 1980 | 10-वा | Paidi Jairaj | अभिनेता (हिंदी / तेलुगु) |
| 1981 | 11-वा | Naushad | संगीतकार (हिंदी) |
| 1982 | 12-वा | L. V. Prasad | दिग्दर्शक / निर्माता / अभिनेता (बहुभाषीय) |
| 1983 | 13-वा | Durga Khote | अभिनेत्री |
| 1984 | 14-वा | Satyajit Ray | दिग्दर्शक (बंगाली) |
| 1985 | 15-वा | V. Shantaram | दिग्दर्शक / निर्माता / अभिनेता (हिंदी / मराठी) |
| 1986 | 16-वा | B. Nagi Reddy | निर्माता (तेलुगु) |
| 1987 | 17-वा | Raj Kapoor | अभिनेता / दिग्दर्शक (हिंदी) |
| 1988 | 18-वा | Ashok Kumar | अभिनेता |
| 1989 | 19-वा | Lata Mangeshkar | गायिका |
| 1990 | 20-वा | Akkineni Nageswara Rao | अभिनेता (तेलुगु) |
| 1991 | 21-वा | Bhalji Pendharkar | मराठी |
| 1992 | 22-वा | Bhupen Hazarika | संगीतकार / गायक (आसामी) |
| 1993 | 23-वा | Majrooh Sultanpuri | गीतकार (हिंदी) |
| 1994 | 24-वा | Dilip Kumar | अभिनेता |
| 1995 | 25-वा | Rajkumar | अभिनेता (कन्नड) |
| 1996 | 26-वा | Sivaji Ganesan | अभिनेता (तमिळ) |
| 1997 | 27-वा | Kavi Pradeep | गीतकार |
| 1998 | 28-वा | B. R. Chopra | निर्माता / दिग्दर्शक (हिंदी) |
| 1999 | 29-वा | Hrishikesh Mukherjee | दिग्दर्शक / पटकथा / सिनसंपादन (हिंदी) |
| 2000 | 30-वा NFA | Asha Bhosle | गायिका (हिंदी / मराठी) |
| 2001 | 31-वा NFA | Yash Chopra | दिग्दर्शक / निर्माता (हिंदी) |
| 2002 | 32-वा NFA | Dev Anand | अभिनेता / निर्माता (हिंदी) |
| 2003 | 33-वा NFA | Mrinal Sen | दिग्दर्शक (बंगाली) |
| 2004 | 34-वा NFA | Adoor Gopalakrishnan | दिग्दर्शक (मलयाळम) |
| 2005 | 35-वा NFA | Shyam Benegal | दिग्दर्शक (हिंदी) |
| 2006 | 36-वा NFA | Tapan Sinha | दिग्दर्शक (बंगाली / हिंदी) |
| 2007 | 37-वा NFA | Manna Dey | गायक (बंगाली / हिंदी) |
| 2008 | 38-वा NFA | V. K. Murthy | छायाचित्रकार (हिंदी) |
| 2009 | 39-वा NFA | D. Ramanaidu | निर्माता (तेलुगु) |
| 2010 | 40-वा NFA | K. Balachander | दिग्दर्शक (तमिळ / तेलुगु) |
| 2011 | 41-वा NFA | Soumitra Chatterjee | अभिनेता (बंगाली) |
| 2012 | 42-वा NFA | Pran | अभिनेता (हिंदी) |
| 2013 | 43-वा NFA | Gulzar | दिग्दर्शक / गीतकार (हिंदी) |
| 2014 | 44-वा NFA | Shashi Kapoor | अभिनेता / दिग्दर्शक (हिंदी) |
| 2015 | 45-वा NFA | Manoj Kumar | अभिनेता / दिग्दर्शक (हिंदी) |
| 2016 | 46-वा NFA | Kasinathuni Viswanath | दिग्दर्शक (तेलुगु) |
| 2016 | 47-वा NFA | Vinod Khanna | अभिनेता (हिंदी) |
| 2016 | 48-वा NFA | Amitabh Bachchan | अभिनेता (हिंदी) |
| 2017 | 49-वा | Rajnikanth | अभिनेता (तमिळ) |
| 2018 | 50-वा | Asha Parekh | अभिनेत्री / निर्माता |
| 2019 | 51-वा | Rajnikanth | अभिनेता |
| 2020 | 52-वा | Asha Parekh | अभिनेत्री |
| 2021 | 53-वा | Rekha | अभिनेत्री |
| 2022 | 54-वा | Mithun Chakraborty | अभिनेता |
| 2023 | 55-वा | Mohanlal | अभिनेता |
🎬 दादासाहेब फाळके पुरस्कार : भारतीय चित्रपटसृष्टीतील सर्वोच्च सन्मान
भारतीय चित्रपटसृष्टी आज जगभरात ओळखली जाते. आपल्या चित्रपटांनी केवळ मनोरंजनच केले नाही तर समाजाला दिशा देण्याचे, संस्कृती जपण्याचे आणि प्रेरणा देण्याचे कार्यही केले आहे. या योगदानाची दखल घेण्यासाठी दरवर्षी भारत सरकारतर्फे दिला जाणारा सर्वोच्च चित्रपट सन्मान म्हणजे – "दादासाहेब फाळके पुरस्कार" होय.
दादासाहेब फाळके कोण होते?
- दादासाहेब फाळके यांचे खरे नाव धुंडिराज गोविंद फाळके.
- त्यांना भारतीय सिनेमाचे जनक (Father of Indian Cinema) म्हटले जाते.
- १९१३ साली त्यांनी भारताचा पहिला पूर्ण लांबीचा मूकपट राजा हरिश्चंद्र तयार केला.
- त्यांच्या कार्यामुळे भारतीय चित्रपटसृष्टीची पायाभरणी झाली.
दादासाहेब फाळके पुरस्काराची सुरुवात
- १९६९ साली भारत सरकारच्या माहिती व प्रसारण मंत्रालयाने हा पुरस्कार सुरू केला.
- हा पुरस्कार राष्ट्रीय चित्रपट पुरस्कारांमध्ये सर्वोच्च मानला जातो.
- दरवर्षी चित्रपटसृष्टीत आजीवन कार्य केलेल्या कलाकार, दिग्दर्शक, तंत्रज्ञ, संगीतकार यांना हा सन्मान दिला जातो.
पुरस्काराचे स्वरूप
दादासाहेब फाळके पुरस्कार विजेत्याला खालील गोष्टी दिल्या जातात –
- सुवर्णकमळ (Golden Lotus Medal)
- शाल
- पगडी
- मानपत्र
- रोख रक्कम (₹10 लाख)
पहिला आणि महत्वाचे विजेते
- पहिला दादासाहेब फाळके पुरस्कार (1969) – अभिनेत्री देविका राणी यांना प्रदान करण्यात आला.
- काही उल्लेखनीय विजेते :
- सत्यजित राय (दिग्दर्शक)
- राज कपूर (अभिनेता)
- आशा भोसले (गायिका)
- दिलीप कुमार (अभिनेता)
- अमिताभ बच्चन (अभिनेता)
- रजनीकांत (अभिनेता)
- 2021 मध्ये – अमिताभ बच्चन
- 2023 मध्ये – Waheeda Rehman (वाहिदा रहमान)
या पुरस्काराचे महत्त्व
- हा पुरस्कार मिळणे म्हणजे भारतीय चित्रपटसृष्टीतील सर्वोच्च सन्मान मिळणे.
- कलाकाराच्या आजीवन योगदानाचा गौरव करण्यासाठी हा पुरस्कार दिला जातो.
- या पुरस्कारामुळे कलाकाराला केवळ राष्ट्रीयच नव्हे तर आंतरराष्ट्रीय पातळीवरही ओळख मिळते.
टिप्पणी पोस्ट करा