“71 वा राष्ट्रीय चित्रपट पुरस्कार” हे 2025 साली जाहीर करण्यात आले, ज्यामध्ये 2023 या वर्षात सीबीएफसीने प्रमाणित केलेल्या सिनेमांसाठी पुरस्कार देण्यात आले आहेत.
या लेखात आपण 71 व्या पुरस्काराचे तपशील, त्याचे वैशिष्ट्य, स्पर्धा, परिणाम, आणि चर्चा — हे सर्व पाहू.
२. पार्श्वभूमी आणि फीचर्स
२.१ कार्यक्रम व अधिसूचना
- 71 व्या राष्ट्रीय चित्रपट पुरस्कारांची घोषणा 1 ऑगस्ट 2025 रोजी केली गेली.
- विजेत्यांना 23 सप्टेंबर 2025 रोजी नवी दिल्लीतील विज्ञान भवन (Vigyan Bhawan) येथे पंतप्रधान किंवा राष्ट्रपती यांच्या हस्ते सन्मान देण्यात येणार आहे.
- या पुरस्कारांत फीचर फिल्म, नॉन-फीचर फिल्म, चित्रपट विषयक लेखन / समीक्षा, तसेच दादासाहेब फाळके पुरस्कार (जीवनगौरव) अशा विविध विभागांचा समावेश असतो.
२.२ पात्रता आणि प्रवेश
- त्या वर्षात (1 जानेवारी ते 31 डिसेंबर 2023) सीबीएफसीने प्रमाणित केलेले चित्रपट (Feature / Non-feature) पात्र ठरतात.
- सिनेमांव्यतिरिक्त, सिनेमाशी संबंधित पुस्तक, समीक्षा, लेखन हीही “सर्वोत्तम लेखन / समीक्षा / पत्रकारिता” या प्रकारांत नामांकनासाठी येतात.
- पुनरावलोकने, भाषांतर, एडिटेड आवृत्त्या इत्यादी यांचे प्रवेश नाकारले जातात.
२.3 निवड प्रक्रिया
- एक विशेष ज्यूरी पॅनेल (Feature, Non-Feature, समीक्षा इ.) स्थापन केले जाते.
- नोंदणीकृत चित्रपट / लेख / समीक्षा यांचा तपास, मूल्यांकन, गुणांकन हे पायऱ्या तग धरून होतात.
- ज्यूरीचा अहवाल अंतिम निर्णयासाठी मंत्रालय / संबंधित अधिकाऱ्यांना सादर केला जातो.
३. प्रमुख विजेते आणि उल्लेखनीय निष्कर्ष
खाली 71 व्या राष्ट्रीय चित्रपट पुरस्कारांतील काही महत्वाचे विजेते आणि निरीक्षणीय पैलू:
| विभाग / प्रकार | विजेता / माहिती |
|---|---|
| सर्वोत्कृष्ट फीचर फिल्म | 12th Fail |
| सर्वोत्कृष्ट निर्देशन | Sudipto Sen — The Kerala Story |
| सर्वोत्कृष्ट अभिनेता | शाहरुख खान (Jawan) आणि विक्रांत मेस्सी (12th Fail) — एकत्रित पुरस्कार |
| सर्वोत्कृष्ट अभिनेत्री | राणी मुखर्जी — Mrs. Chatterjee vs. Norway |
| सर्वोत्कृष्ट लोकप्रिय मनोरंजन फिल्म | Rocky Aur Rani Kii Prem Kahaani |
| राष्ट्रीय/सामाजिक/पर्यावरण मूल्य जोपासणारी फिल्म | Sam Bahadur |
| दादासाहेब फाळके पुरस्कार (जीवनगौरव) | मलयाळम सुपरस्टार मोहनलाल |
इतर लक्षवेधी बाबी
- Animal, Parking, आणि Sam Bahadur या चित्रपटांनी तांत्रिक / कलात्मक विभागांत एकाधिक (३) पुरस्कार जिंकले.
- मराठी सिनेमा Shyamchi Aai या चित्रपटाला “सर्वोत्कृष्ट मराठी फिल्म”चा गौरव मिळाला.
- पुरस्कारांचा रोख किंवा पारितोषिक रक्कम विषयक चर्चा झाली आहे — काही पुरस्कारांसाठी लाख रुपयांची धनरक्कम असणे, तसेच विभाजन इत्यादी बाबींचा उल्लेख पोस्ट्समध्ये आहे.
४. विवाद, चर्चासत्रे आणि प्रतिक्रिया
71 व्या राष्ट्रीय चित्रपट पुरस्काराबद्दल काही चर्चा आणि प्रतिक्रिया देखील पहायला मिळाली:
- The Kerala Story या चित्रपटाला बेस्ट निर्देशन व छायांकन पुरस्कार दिल्याबद्दल केरळचे मुख्यमंत्री पिनारायी विजयन यांनी निवड प्रक्रियेवर तीव्र भाष्य केले आहे.
- शाहरुख खानसाठी हा राष्ट्रीय पुरस्कार त्यांच्या दीर्घ कारकिर्दीतला पहला असा महान पुरस्कार ठरला, आणि या मुद्यावर चाहते आणि माध्यमे उत्साहवर्धक प्रतिक्रिया देत आहेत.
- पुरस्कार वितरण सोहळ्याच्या वेळापत्रकाबाबत, जाहीर झाल्यानंतर सन्मानदानाची तारीख आणि कार्यक्रमाची वेळ यांबाबत मीडिया घोषणांसह काही बदल झाले.
५. या पुरस्काराचा भारतीय सिनेसृष्टीवर परिणाम
- राष्ट्रीय पुरस्कार हे प्रेरणा आणि प्रोत्साहन देणारे बळ आहेत — नवोदित दिग्दर्शक, कलाकार आणि तांत्रिक कर्मचाऱ्यांसाठी हे एक मान्यताप्राप्त व्यासपीठ आहे.
- पुरस्कार मिळालेल्या चित्रपट, संगीत, तंत्र आदि यांना वाढीचा टप्पा मिळतो — अधिक प्रेक्षक, पुनरावलोकने, प्रेक्षकांची आकर्षणे इत्यादी वाढतात.
- विविध भाषा, भूभाग, विषयांमध्ये पारदर्शक स्पर्धा होणे हे सामान्यीकृत विकास दर्शवते.
- तांत्रिक मानदंड आणि कलाकारी मूल्यांचे प्रोत्साहन — उत्तम छायांकन, ध्वनी, संपादन, कथा व संकलन यांना अधिक महत्त्व प्राप्त होते.
- संवाद आणि चर्चा — पुरस्कारांचे निर्णय व निवड प्रक्रियेवरच्या चर्चांनी भारतीय सिनेसृष्टीतील विचारांना चालना मिळते, बदलांसाठी अधोरेखित होते.
६. निष्कर्ष
71 वा राष्ट्रीय चित्रपट पुरस्कार हे भारतीय सिनेमाच्या बहुआयामीतेचा आणि गुणवत्तेचा द्योतक ठरले आहेत. यात तंत्र, अभिनय, कथा, भाषा विविधतेचे समकालीन प्रदर्शन आहे. जरी काही निर्णयांवर चर्चा झालेली असली तरी पुरस्कारांचा सकारात्मक परिणाम सिनेसृष्टीवर लक्षणीय राहणार आहे.
जर तुम्हाला एखाद्या विशिष्ट विजेता (चित्रपट, दिग्दर्शक, तांत्रिक विभाग) बद्दल अधिक माहिती हवी असेल, तर मी ती माहिती शोधू शकतो — हवी असल्यास सांगा, मी वाढवू!
टिप्पणी पोस्ट करा