मारियन फातिमा : बिहारची पहिली महिला FIDE मास्टर | mariyan fatima became Bihars' first woman FIDE master

byShree kendre -सप्टेंबर १९, २०२५

0

मारियन फातिमा : बिहारची पहिली महिला FIDE मास्टर

FIDE World Chess Championship स्पर्धा – बुद्धिबळातील जागतिक विजेता

• मारियन फातिमा : मुझफ्फरपुर, बिहार

बुद्धिबळाच्या जगात भारताने अनेक ऐतिहासिक कामगिरी साध्य केल्या आहेत. अलीकडेच बिहार राज्यातून एक अभिमानास्पद बातमी आली आहे. मारियन फातिमा हिने FIDE (आंतरराष्ट्रीय बुद्धिबळ महासंघ) कडून FIDE मास्टर ही पदवी मिळवली आहे. त्यामुळे ती बिहारची पहिली महिला FIDE मास्टर ठरली आहे.

🏆 FIDE – आंतरराष्ट्रीय बुद्धिबळ महासंघ

प्रस्तावना

बुद्धिबळ हा प्राचीन पण अत्यंत लोकप्रिय खेळ आहे. या खेळाचे अधिकृत जागतिक नियमन करणारी संस्था म्हणजे FIDE (Fédération Internationale des Échecs) किंवा World Chess Federation. 1924 मध्ये फ्रान्समधील पॅरिस येथे स्थापन झालेल्या या संघटनेने आजपर्यंत बुद्धिबळ खेळाडूंना जागतिक स्तरावर एकत्र आणले आहे.

🎯 FIDE म्हणजे काय?

FIDE ही बुद्धिबळ खेळाची अधिकृत आंतरराष्ट्रीय संस्था आहे जी जगभरातील स्पर्धा, नियमावली आणि क्रमवारी यांचे व्यवस्थापन करते.

पूर्ण नाव: Fédération Internationale des Échecs (फ्रेंच भाषेतून).
इंग्रजी नाव: International Chess Federation.
मुख्यालय: लॉझान, स्वित्झर्लंड.
स्थापना: 20 जुलै 1924. (ही तारीख जागतिक बुद्धिबळ दिन म्हणून साजरी केली जाते.)

🔑 FIDE ची प्रमुख उद्दिष्टे

बुद्धिबळ खेळाचा जागतिक प्रसार व प्रचार करणे.
आंतरराष्ट्रीय स्पर्धांचे आयोजन करणे.
खेळाडूंच्या ELO Rating System द्वारे क्रमवारी ठरवणे.
जागतिक स्पर्धा – जसे की World Chess Championship – आयोजित करणे.
खेळाचे नियम (Laws of Chess) निश्चित व अद्ययावत करणे.
लहान वयातील खेळाडूंना प्रोत्साहन देण्यासाठी विविध वयोगटांतील स्पर्धा आयोजित करणे.

🌍 FIDE चे सदस्यत्व

FIDE मध्ये सध्या 200 पेक्षा जास्त राष्ट्रीय संघटना सदस्य आहेत.
प्रत्येक देशाची बुद्धिबळ संघटना FIDE शी संलग्न असते.
भारतात ही जबाबदारी All India Chess Federation (AICF) कडे आहे.

🏅 FIDE रेटिंग प्रणाली

बुद्धिबळातील खेळाडूंची ताकद मोजण्यासाठी FIDE Rating किंवा ELO Rating प्रणाली वापरली जाते.

नवखे खेळाडू (Unrated) ठराविक स्पर्धांत चांगली कामगिरी करून रेटिंग मिळवतात.
रेटिंग 1000 पासून सुरू होऊन जगातील सर्वोच्च खेळाडूंची रेटिंग 2800+ पर्यंत पोहोचते.
Magnus Carlsen (नॉर्वे) हा गेल्या दशकभरापासून सर्वोच्च FIDE रेटिंग धारक खेळाडूंपैकी एक आहे.

🏆 प्रमुख स्पर्धा

FIDE अंतर्गत अनेक प्रतिष्ठित स्पर्धा घेतल्या जातात.

World Chess Championship
Candidates Tournament
Chess Olympiad
World Rapid & Blitz Championships
World Junior Championships

📖 FIDE व बुद्धिबळ नियमावली

FIDE नियमितपणे Laws of Chess प्रकाशित करते. या नियमावलीत खालील बाबींचा समावेश असतो:

खेळ कसा सुरू करावा
वेळेचे नियम (Chess Clock)
चालीतील नियम (En passant, Castling, Promotion इ.)
अपात्र ठरण्याची कारणे
टायब्रेक नियम

📌 भारत आणि FIDE

भारतातील बुद्धिबळ खेळाडूंनी गेल्या काही दशकांत जागतिक स्तरावर नावलौकिक मिळवला आहे.
विश्वनाथन आनंद – भारताचा पहिला विश्वविजेता आणि FIDE World Champion.
अलीकडील काळात आर. प्रज्ञानंदा, गुकेश डी, अरविंद चितांबरम यांसारखे तरुण खेळाडू जागतिक क्रमवारीत आपला ठसा उमटवत आहेत.

🌟 निष्कर्ष

FIDE ही केवळ स्पर्धा घेणारी संस्था नाही तर जगभरात बुद्धिबळाचा विकास घडवून आणणारे एक शक्तिशाली व्यासपीठ आहे. या संघटनेमुळे आज बुद्धिबळ हा खेळ केवळ मनोरंजनापुरता न राहता एक व्यावसायिक खेळ म्हणून विकसित झाला आहे.

मारियन फातिमा, Bihar Chess Player, FIDE Master India, महिला FIDE मास्टर, Bihar First Woman FIDE Master, Indian Chess News, बुद्धिबळ खेळाडू

•••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••------------‐-
काही महत्वाच्या चालू घडामोडी 2025