🧪 सामान्य विज्ञान – सराव 100 प्रश्न (MCQs with Explanation) भाग-2
Q51. मानवी शरीरातील सर्वात मोठा अवयव कोणता?
(A) हृदय
(B) त्वचा
(C) यकृत
(D) फुफ्फुसे
✅ उत्तर: (B) त्वचा
📘 स्पष्टीकरण: मानवी शरीरातील सर्वात मोठा बाह्य अवयव त्वचा आहे.
Q52. सूर्याच्या पृष्ठभागावर कोणती वायू सर्वाधिक प्रमाणात आढळते?
(A) हायड्रोजन
(B) हीलियम
(C) ऑक्सिजन
(D) कार्बन
✅ उत्तर: (A) हायड्रोजन
📘 स्पष्टीकरण: सूर्य प्रामुख्याने हायड्रोजन (सुमारे 74%) व हीलियमपासून (24%) बनलेला आहे.
Q53. पाण्याचा कठीणपणा (Hardness of Water) कोणत्या क्षारांमुळे होतो?
(A) सोडियम क्लोराइड
(B) मॅग्नेशियम व कॅल्शियम क्षार
(C) पोटॅशियम सल्फेट
(D) कार्बन डायऑक्साइड
✅ उत्तर: (B) मॅग्नेशियम व कॅल्शियम क्षार
📘 स्पष्टीकरण: पाण्यातील Ca²⁺ व Mg²⁺ आयनमुळे पाणी कठीण होते.
Q54. शरीरात रक्तगुठळी (Blood Clotting) होण्यासाठी कोणते जीवनसत्त्व आवश्यक आहे?
(A) जीवनसत्त्व A
(B) जीवनसत्त्व K
(C) जीवनसत्त्व C
(D) जीवनसत्त्व D
✅ उत्तर: (B) जीवनसत्त्व K
📘 स्पष्टीकरण: रक्त गोठविण्यासाठी प्रोट्रॉम्बिन निर्मितीमध्ये जीवनसत्त्व K महत्त्वाची भूमिका बजावते.
Q55. वनस्पतींमध्ये अन्नसाठा सर्वाधिक कोणत्या स्वरूपात आढळतो?
(A) ग्लुकोज
(B) स्टार्च
(C) प्रथिने
(D) चरबी
✅ उत्तर: (B) स्टार्च
📘 स्पष्टीकरण: वनस्पतींमध्ये कार्बोहायड्रेटचा साठा स्टार्च स्वरूपात केला जातो.
Q56. संगणकातील "WWW" या संक्षेपाचा अर्थ काय?
(A) Wide World Web
(B) World Wide Web
(C) Web World Wide
(D) World Whole Web
✅ उत्तर: (B) World Wide Web
📘 स्पष्टीकरण: WWW म्हणजे World Wide Web, हे इंटरनेटवरील वेबपृष्ठांचे जाळे आहे.
Q57. मानवी शरीरातील "रक्तशुद्धीकरण" कोणता अवयव करतो?
(A) हृदय
(B) यकृत
(C) मूत्रपिंड
(D) फुफ्फुसे
✅ उत्तर: (C) मूत्रपिंड
📘 स्पष्टीकरण: मूत्रपिंड रक्तातील अपायकारक पदार्थ गाळून टाकते.
Q58. “रेड प्लॅनेट” म्हणून कोणता ग्रह ओळखला जातो?
(A) गुरु
(B) मंगळ
(C) बुध
(D) नेपच्यून
✅ उत्तर: (B) मंगळ
📘 स्पष्टीकरण: मंगळ ग्रहाच्या पृष्ठभागावर लोखंडाचे ऑक्साईड असल्याने तो लालसर दिसतो.
Q59. ध्वनीतरंग (Sound Waves) कोणत्या प्रकारच्या असतात?
(A) अनुप्रस्थ तरंग
(B) अनुदैर्ध्य तरंग
(C) विद्युतचुंबकीय तरंग
(D) यापैकी नाही
✅ उत्तर: (B) अनुदैर्ध्य तरंग
📘 स्पष्टीकरण: ध्वनीतरंग हे माध्यमातील कणांच्या कंपामुळे निर्माण होणारे अनुदैर्ध्य तरंग असतात.
Q60. पोटातील आम्ल (गॅस्ट्रिक ज्यूस) कोणता असतो?
(A) नायट्रिक आम्ल
(B) हायड्रोक्लोरिक आम्ल
(C) सल्फ्युरिक आम्ल
(D) अॅसिटिक आम्ल
✅ उत्तर: (B) हायड्रोक्लोरिक आम्ल
📘 स्पष्टीकरण: पोटात हायड्रोक्लोरिक आम्लामुळे अन्नाचे पचन होते.
Q61. हाडांची कमकुवतता व वाकडेपणा कोणत्या जीवनसत्त्वाच्या अभावामुळे होतो?
(A) जीवनसत्त्व A
(B) जीवनसत्त्व D
(C) जीवनसत्त्व E
(D) जीवनसत्त्व K
✅ उत्तर: (B) जीवनसत्त्व D
📘 स्पष्टीकरण: Vitamin D च्या अभावामुळे रिकेट्स (हाडांचा रोग) होतो.
Q62. शुद्ध सोने कोणत्या कॅरेटचे असते?
(A) 18 कॅरेट
(B) 22 कॅरेट
(C) 24 कॅरेट
(D) 28 कॅरेट
✅ उत्तर: (C) 24 कॅरेट
📘 स्पष्टीकरण: 24 कॅरेट म्हणजे 100% शुद्ध सोने.
Q63. रक्तातील श्वेत रक्तपेशींचे (WBC) मुख्य कार्य काय आहे?
(A) रक्त गोठवणे
(B) रोगांपासून संरक्षण
(C) प्राणवायू वाहून नेणे
(D) रक्ताला रंग देणे
✅ उत्तर: (B) रोगांपासून संरक्षण
📘 स्पष्टीकरण: श्वेत रक्तपेशी शरीराला संक्रमणापासून वाचवतात.
Q64. कोणता ग्रह “गॅस दानव” (Gas Giant) म्हणून ओळखला जातो?
(A) मंगळ
(B) गुरु
(C) बुध
(D) शुक्र
✅ उत्तर: (B) गुरु (Jupiter)
📘 स्पष्टीकरण: गुरु हा सर्वात मोठा ग्रह असून तो प्रामुख्याने हायड्रोजन व हीलियमपासून बनलेला आहे.
Q65. मानवी शरीरातील लाल रक्तपेशी कुठे तयार होतात?
(A) हृदय
(B) अस्थिमज्जा
(C) यकृत
(D) मूत्रपिंड
✅ उत्तर: (B) अस्थिमज्जा
📘 स्पष्टीकरण: लाल रक्तपेशी हाडांच्या मज्जेत तयार होतात.
Q66. “Bluetooth” तंत्रज्ञान कोणत्या प्रकारच्या तरंगांचा वापर करते?
(A) इन्फ्रारेड किरणे
(B) रेडिओ तरंग
(C) मायक्रोवेव्ह
(D) अल्ट्राव्हायोलेट
✅ उत्तर: (B) रेडिओ तरंग
📘 स्पष्टीकरण: ब्लूटूथमध्ये अल्प अंतरावर माहिती पाठविण्यासाठी रेडिओ तरंगांचा वापर होतो.
Q67. DNA चे संपूर्ण रूप काय आहे?
(A) Deoxyribonucleic Acid
(B) Dioxyribonitric Acid
(C) Deoxyribose Nitric Acid
(D) Deoxy Radical Nucleic Acid
✅ उत्तर: (A) Deoxyribonucleic Acid
📘 स्पष्टीकरण: DNA हे आनुवंशिक माहिती साठवणारे अणु आहे.
Q68. “बिग बँग” सिद्धांत कोणाशी संबंधित आहे?
(A) अणुशक्ती
(B) ब्रह्मांडाची उत्पत्ती
(C) सूर्याची रचना
(D) जैविक उत्क्रांती
✅ उत्तर: (B) ब्रह्मांडाची उत्पत्ती
📘 स्पष्टीकरण: बिग बँग सिद्धांतानुसार सुमारे 13.8 अब्ज वर्षांपूर्वी विश्वाचा उदय झाला.
Q69. विजेची एकक काय आहे?
(A) व्होल्ट
(B) वॅट
(C) ओहम
(D) जूल
✅ उत्तर: (B) वॅट
📘 स्पष्टीकरण: ऊर्जा वापरण्याचा दर म्हणजे विद्युत शक्ती, त्याचे SI एकक वॅट आहे.
Q70. पृथ्वीचा नैसर्गिक उपग्रह कोणता?
(A) चंद्र
(B) मंगळ
(C) शुक्र
(D) नेपच्यून
✅ उत्तर: (A) चंद्र
📘 स्पष्टीकरण: पृथ्वीचा एकमेव नैसर्गिक उपग्रह चंद्र आहे.
Q71. मानवी शरीरातील “इन्सुलिन” हा हार्मोन कुठल्या ग्रंथीतून स्रवतो?
(A) अधिवृक्क ग्रंथी
(B) स्वादुपिंड (Pancreas)
(C) थायरॉईड ग्रंथी
(D) पियुष ग्रंथी
✅ उत्तर: (B) स्वादुपिंड (Pancreas)
📘 स्पष्टीकरण: इन्सुलिन स्वादुपिंडातील लैंगरहॅन्सच्या बेटांतून स्रवतो व रक्तातील साखर नियंत्रित करतो.
Q72. कोणते उपकरण रक्तदाब मोजण्यासाठी वापरले जाते?
(A) ECG
(B) स्फिग्मोमॅनोमीटर
(C) थर्मामीटर
(D) स्टेथोस्कोप
✅ उत्तर: (B) स्फिग्मोमॅनोमीटर
📘 स्पष्टीकरण: रक्तदाब मोजण्यासाठी Sphygmomanometer वापरतात.
Q73. पृथ्वीच्या सर्वात जवळचा ग्रह कोणता?
(A) बुध
(B) मंगळ
(C) शुक्र
(D) गुरु
✅ उत्तर: (C) शुक्र
📘 स्पष्टीकरण: पृथ्वीच्या कक्षेच्या सर्वाधिक जवळ शुक्र ग्रह येतो.
Q74. मानवी डोळ्याला दिसणाऱ्या प्रकाशाचा तरंगलांबीचा पट्टा किती आहे?
(A) 200–400 nm
(B) 400–700 nm
(C) 700–900 nm
(D) 1000–1200 nm
✅ उत्तर: (B) 400–700 nm
📘 स्पष्टीकरण: 400–700 नॅनोमीटर या दरम्यानचा प्रकाश मानवी डोळ्याला दिसतो.
Q75. माशा पाण्यात श्वसन करण्यासाठी कोणते अवयव वापरतात?
(A) फुफ्फुसे
(B) गिल्स (कल्ले)
(C) त्वचा
(D) नाक
✅ उत्तर: (B) गिल्स (कल्ले)
📘 स्पष्टीकरण: मासे पाण्यात विरघळलेला ऑक्सिजन गिल्सद्वारे शोषतात.
Q76. मानवी शरीरातील कोणत्या रक्तगटाला “सर्वसाधारण दाता” (Universal Donor) म्हणतात?
(A) A+
(B) AB+
(C) O–
(D) B–
✅ उत्तर: (C) O–
📘 स्पष्टीकरण: O– रक्तगट सर्व रक्तगटांना देता येतो.
Q77. भारतात सर्वात पहिले रॉकेट प्रक्षेपण केंद्र कुठे स्थापन झाले?
(A) श्रीहरीकोटा
(B) थुंबा
(C) अहमदाबाद
(D) बंगलोर
✅ उत्तर: (B) थुंबा
📘 स्पष्टीकरण: 1963 मध्ये केरलातील थुंबा येथे पहिले रॉकेट प्रक्षेपण केंद्र सुरू झाले.
Q78. शरीरातील कोणता अवयव “डीटॉक्सिफिकेशन” म्हणजेच विषनाशक कार्य करतो?
(A) हृदय
(B) मूत्रपिंड
(C) यकृत
(D) फुफ्फुसे
✅ उत्तर: (C) यकृत
📘 स्पष्टीकरण: यकृत शरीरातील विषारी पदार्थांचे विघटन करून त्यांना निष्क्रिय करते.
Q79. पाण्यात विरघळल्यावर कोणता वायू चुनखडीचे पाणी पांढरे करतो?
(A) ऑक्सिजन
(B) कार्बन डायऑक्साइड
(C) नायट्रोजन
(D) हायड्रोजन
✅ उत्तर: (B) कार्बन डायऑक्साइड
📘 स्पष्टीकरण: कार्बन डायऑक्साइड चुनखडीच्या पाण्यात विरघळून कॅल्शियम कार्बोनेट तयार करतो.
Q80. सूर्यग्रहणावेळी कोणता खगोलीय घटक पृथ्वी व सूर्याच्या मधोमध येतो?
(A) मंगळ
(B) शुक्र
(C) चंद्र
(D) गुरु
✅ उत्तर: (C) चंद्र
📘 स्पष्टीकरण: सूर्यग्रहणात चंद्र पृथ्वी व सूर्याच्या मधोमध येतो.
Q81. सौरमालेतील सर्वात मोठा उपग्रह कोणता?
(A) टायटन
(B) युरोपा
(C) गॅनिमीड
(D) फोबोस
✅ उत्तर: (C) गॅनिमीड
📘 स्पष्टीकरण: गुरु ग्रहाचा गॅनिमीड हा उपग्रह सौरमालेतील सर्वात मोठा आहे.
Q82. कोणता रोग “मूक घातक” (Silent Killer) म्हणून ओळखला जातो?
(A) मधुमेह
(B) उच्च रक्तदाब
(C) मलेरिया
(D) क्षय
✅ उत्तर: (B) उच्च रक्तदाब
📘 स्पष्टीकरण: उच्च रक्तदाब सुरुवातीला लक्षणे न दाखवता हृदयविकार निर्माण करतो, म्हणून तो “मूक घातक” म्हणतात.
Q83. चुंबकत्वाचा शोध कोणी लावला?
(A) न्यूटन
(B) मायकेल फॅराडे
(C) गिल्बर्ट
(D) मॅक्सवेल
✅ उत्तर: (C) गिल्बर्ट
📘 स्पष्टीकरण: इंग्रजी शास्त्रज्ञ विल्यम गिल्बर्ट यांनी चुंबकत्वाचा अभ्यास व शोध लावला.
Q84. हरितद्रव्य (Chlorophyll) मध्ये कोणता धातू असतो?
(A) लोह
(B) मॅग्नेशियम
(C) कॅल्शियम
(D) तांबे
✅ उत्तर: (B) मॅग्नेशियम
📘 स्पष्टीकरण: हरितद्रव्यातील केंद्रकात मॅग्नेशियम धातू असतो.
Q85. वायुमंडलातील सर्वाधिक प्रमाणात असलेला वायू कोणता?
(A) ऑक्सिजन
(B) नायट्रोजन
(C) कार्बन डायऑक्साइड
(D) आर्गॉन
✅ उत्तर: (B) नायट्रोजन
📘 स्पष्टीकरण: पृथ्वीच्या वातावरणात सुमारे 78% नायट्रोजन असते.
Q86. रॉकेटमध्ये इंधन म्हणून द्रवरूप ऑक्सिजन का वापरतात?
(A) ते जड आहे
(B) ते गॅस आहे
(C) ज्वलनासाठी आवश्यक ऑक्सिजन पुरवतो
(D) ते हलके आहे
✅ उत्तर: (C) ज्वलनासाठी आवश्यक ऑक्सिजन पुरवतो
📘 स्पष्टीकरण: अंतराळात ऑक्सिजन नसल्यामुळे रॉकेटमध्ये द्रवरूप ऑक्सिजन वापरतात.
Q87. संगणकात “BIOS” चा अर्थ काय?
(A) Basic Input Output System
(B) Binary Input Output Software
(C) Basic Integrated Operating System
(D) Binary Integrated Output System
✅ उत्तर: (A) Basic Input Output System
📘 स्पष्टीकरण: BIOS संगणक सुरू करताना हार्डवेअरची प्राथमिक तपासणी करते.
Q88. मानवी शरीरात रक्ताचा द्रव भाग काय म्हणतात?
(A) सीरम
(B) प्लाझ्मा
(C) प्लेटलेट्स
(D) हिमोग्लोबिन
✅ उत्तर: (B) प्लाझ्मा
📘 स्पष्टीकरण: रक्ताचा द्रव भाग म्हणजे प्लाझ्मा, ज्यामध्ये प्रथिने व क्षार असतात.
Q89. कोणते उपकरण तापमान मोजते?
(A) बॅरोमीटर
(B) थर्मामीटर
(C) हायग्रोमीटर
(D) अल्टीमीटर
✅ उत्तर: (B) थर्मामीटर
📘 स्पष्टीकरण: थर्मामीटर तापमान मोजण्यासाठी वापरले जाते.
Q90. मानवी शरीरातील रक्त कोणत्या ऊतीमध्ये मोडते?
(A) मज्जातंतू ऊती
(B) संयोजी ऊती (Connective Tissue)
(C) उपकला ऊती
(D) स्नायु ऊती
✅ उत्तर: (B) संयोजी ऊती
📘 स्पष्टीकरण: रक्त ही द्रवरूप संयोजी ऊती आहे.
Q91. संगणकाची मेमरी “RAM” कशासाठी वापरली जाते?
(A) दीर्घकालीन साठवणूक
(B) तात्पुरती साठवणूक
(C) इनपुट डिव्हाइस
(D) आउटपुट डिव्हाइस
✅ उत्तर: (B) तात्पुरती साठवणूक
📘 स्पष्टीकरण: Random Access Memory ही तात्पुरती साठवणूक आहे जी वीज गेल्यावर नष्ट होते.
Q92. श्वसनासाठी आवश्यक वायू कोणता?
(A) ऑक्सिजन
(B) नायट्रोजन
(C) कार्बन डायऑक्साइड
(D) हायड्रोजन
✅ उत्तर: (A) ऑक्सिजन
📘 स्पष्टीकरण: सजीव प्राण्यांना श्वसनासाठी ऑक्सिजन आवश्यक आहे.
Q93. रेडिओ तरंगांचा शोध कोणी लावला?
(A) हर्ट्झ
(B) मॅक्सवेल
(C) मरकोनी
(D) फॅराडे
✅ उत्तर: (A) हर्ट्झ
📘 स्पष्टीकरण: हेन्री हर्ट्झ यांनी रेडिओ तरंगांचा शोध लावला.
Q94. जंतूंचा अभ्यास करणाऱ्या विज्ञानशाखेला काय म्हणतात?
(A) प्राणिशास्त्र
(B) वनस्पतिशास्त्र
(C) सूक्ष्मजीवशास्त्र
(D) जैवरसायनशास्त्र
✅ उत्तर: (C) सूक्ष्मजीवशास्त्र
📘 स्पष्टीकरण: सूक्ष्मदर्शकाखाली दिसणाऱ्या सूक्ष्मजंतूंचा अभ्यास सूक्ष्मजीवशास्त्रात होतो.
Q95. “Photosynthesis” प्रक्रियेत ऊर्जा कोणत्या स्वरूपात साठवली जाते?
(A) चरबी
(B) ग्लुकोज
(C) प्रथिने
(D) जीवनसत्त्वे
✅ उत्तर: (B) ग्लुकोज
📘 स्पष्टीकरण: प्रकाशसंश्लेषणाद्वारे कार्बोहायड्रेट (ग्लुकोज) तयार होतो.
Q96. संगणकाच्या वेगाचे मोजमाप कोणत्या एककात केले जाते?
(A) Byte
(B) Hertz
(C) Volt
(D) Joule
✅ उत्तर: (B) Hertz
📘 स्पष्टीकरण: संगणकातील CPU ची गती Hertz मध्ये मोजली जाते.
Q97. पृथ्वीवरील गुरुत्वाकर्षणाचा शोध कोणी लावला?
(A) गॅलिलिओ
(B) न्यूटन
(C) आइन्स्टाईन
(D) फॅराडे
✅ उत्तर: (B) न्यूटन
📘 स्पष्टीकरण: सफरचंद खाली पडताना पाहून न्यूटन यांनी गुरुत्वाकर्षणाचा नियम मांडला.
Q98. “LED” चे संपूर्ण रूप काय आहे?
(A) Light Emitting Device
(B) Light Emitting Diode
(C) Low Energy Diode
(D) Low Energy Device
✅ उत्तर: (B) Light Emitting Diode
📘 स्पष्टीकरण: LED मध्ये विद्युत प्रवाह गेल्यावर प्रकाश निर्माण होतो.
Q99. सूर्यापासून पृथ्वीपर्यंत प्रकाश पोहोचण्यासाठी किती वेळ लागतो?
(A) 2 मिनिटे
(B) 4 मिनिटे
(C) 8 मिनिटे
(D) 12 मिनिटे
✅ उत्तर: (C) 8 मिनिटे
📘 स्पष्टीकरण: सूर्यापासून प्रकाश पृथ्वीपर्यंत येण्यासाठी सुमारे 8 मिनिटे 20 सेकंद लागतात.
Q100. पाण्याचा उकळण्याचा बिंदू (Normal Pressure) किती आहे?
(A) 50°C
(B) 75°C
(C) 100°C
(D) 120°C
✅ उत्तर: (C) 100°C
📘 स्पष्टीकरण: सामान्य दाबाखाली पाण्याचा उकळण्याचा बिंदू 100°C आहे.
📘 1 ते 50 मागील प्रश्न
--------‐------------------------------------------------------------
सामान्य विज्ञान प्रश्नोत्तरे
सामान्य विज्ञान MCQs in Marathi
General Science Questions in Marathi
विज्ञान सराव प्रश्नोत्तरे
Competitive Exam Science Questions Marathi
Science Quiz for MPSC
सामान्य विज्ञान MCQ with Explanation
सामान्य विज्ञान प्रश्न 100
SSC Railway Science Questions Marathi
General Knowledge Science Questions Marathi
टिप्पणी पोस्ट करा