🧪 सामान्य विज्ञान सराव प्रश्न – Q101 ते Q150
Q101. मानवी शरीरातील सर्वात लांब अस्थी कोणती आहे?
(A) ह्युमरस
(B) फेमर
(C) टिबिया
(D) रेडियस
✅ उत्तर: (B) फेमर
📘 स्पष्टीकरण: मांडीतील हाड (Femur) हे शरीरातील सर्वात लांब व मजबूत हाड आहे.
Q102. प्रकाशाचा वेग किती असतो?
(A) 1,50,000 किमी/से
(B) 2,99,792 किमी/से
(C) 3,00,000 किमी/से
(D) 1,00,000 किमी/से
✅ उत्तर: (B) 2,99,792 किमी/से
📘 स्पष्टीकरण: निर्वातामध्ये प्रकाशाचा वेग अंदाजे 3 × 10⁸ m/s म्हणजेच 2,99,792 किमी/से आहे.
Q103. DNA चे पूर्ण रूप काय आहे?
(A) Deoxyribonucleic Acid
(B) Dioxynuclear Acid
(C) Dioxyribose Acid
(D) None
✅ उत्तर: (A) Deoxyribonucleic Acid
📘 स्पष्टीकरण: DNA हे आनुवंशिक माहिती वाहून नेणारे रेणू आहे.
Q104. सूर्याला ऊर्जा कोणत्या प्रक्रियेतून मिळते?
(A) आण्विक विघटन
(B) दहन
(C) आण्विक संलयन
(D) उष्मोत्सर्जन
✅ उत्तर: (C) आण्विक संलयन
📘 स्पष्टीकरण: हायड्रोजन अणू एकत्र येऊन हीलियम तयार करताना प्रचंड ऊर्जा उत्सर्जित होते.
Q105. रेडिओऍक्टिव्हिटीचा शोध कोणी लावला?
(A) न्यूटन
(B) आइन्स्टाईन
(C) हेन्री बेकरल
(D) मेरी क्युरी
✅ उत्तर: (C) हेन्री बेकरल
📘 स्पष्टीकरण: 1896 मध्ये हेन्री बेकरल यांनी रेडिओऍक्टिव्हिटीचा शोध लावला.
Q106. पाण्याचा उकळण्याचा बिंदू किती आहे?
(A) 50°C
(B) 75°C
(C) 100°C
(D) 212°C
✅ उत्तर: (C) 100°C
📘 स्पष्टीकरण: सामान्य वायुमंडलीय दाबाखाली पाणी 100°C ला उकळते.
Q107. श्वसनामध्ये कोणती वायू घेण्यात येते?
(A) ऑक्सिजन
(B) नायट्रोजन
(C) कार्बन डायऑक्साइड
(D) हायड्रोजन
✅ उत्तर: (A) ऑक्सिजन
📘 स्पष्टीकरण: श्वसन प्रक्रियेत ऑक्सिजन घेतला जातो व कार्बन डायऑक्साइड बाहेर टाकली जाते.
Q108. इलेक्ट्रिक बल्बचा तंतू (filament) कोणत्या धातूपासून बनवतात?
(A) तांबे
(B) अॅल्युमिनियम
(C) टंगस्टन
(D) लोखंड
✅ उत्तर: (C) टंगस्टन
📘 स्पष्टीकरण: टंगस्टनचा वितळण्याचा बिंदू जास्त असल्यामुळे बल्बमध्ये तो वापरला जातो.
Q109. रक्त गट शोधणारे शास्त्रज्ञ कोण?
(A) रॉबर्ट कोच
(B) लँडस्टायनर
(C) पाश्चर
(D) फ्लेमिंग
✅ उत्तर: (B) लँडस्टायनर
📘 स्पष्टीकरण: 1901 मध्ये कार्ल लँडस्टायनर यांनी रक्तगट शोधले.
Q110. दूध आंबण्यास कोणता जीवाणू कारणीभूत असतो?
(A) E. coli
(B) लॅक्टोबॅसिलस
(C) सॅल्मोनेला
(D) स्टॅफिलोकोकस
✅ उत्तर: (B) लॅक्टोबॅसिलस
📘 स्पष्टीकरण: लॅक्टोबॅसिलस जीवाणू दूध दही बनवतो.
Q111. भारतातील “अंतराळवीर” पदवी मिळवणारी पहिली भारतीय महिला कोण?
(A) कल्पना चावला
(B) सुनीता विल्यम्स
(C) टेसी थॉमस
(D) इंद्रा गांधी
✅ उत्तर: (A) कल्पना चावला
📘 स्पष्टीकरण: कल्पना चावला या भारतीय मूळच्या पहिल्या महिला अंतराळवीर होत्या.
Q112. पृथ्वी स्वतःभोवती एक प्रदक्षिणा किती वेळेत पूर्ण करते?
(A) 12 तास
(B) 24 तास
(C) 30 दिवस
(D) 365 दिवस
✅ उत्तर: (B) 24 तास
📘 स्पष्टीकरण: पृथ्वी 24 तासांत स्वतःभोवती एक फेरी पूर्ण करते ज्यामुळे दिवस-रात्र होतात.
Q113. श्वसनक्रियेत निर्माण होणारा प्रमुख वायू कोणता?
(A) हायड्रोजन
(B) कार्बन डायऑक्साइड
(C) नायट्रोजन
(D) ऑक्सिजन
✅ उत्तर: (B) कार्बन डायऑक्साइड
📘 स्पष्टीकरण: शरीरातील पेशींमध्ये श्वसनामुळे कार्बन डायऑक्साइड तयार होतो.
Q114. “आवर्त सारणी” कोणी मांडली?
(A) डाल्टन
(B) न्यूटन
(C) मेंडेलीव्ह
(D) बोहर
✅ उत्तर: (C) मेंडेलीव्ह
📘 स्पष्टीकरण: 1869 मध्ये मेंडेलीव्ह यांनी तत्वांची आवर्त सारणी मांडली.
Q115. सर्वात हलका वायू कोणता?
(A) हिलियम
(B) हायड्रोजन
(C) निऑन
(D) ऑक्सिजन
✅ उत्तर: (B) हायड्रोजन
📘 स्पष्टीकरण: हायड्रोजन हा सर्वात हलका वायू आहे.
Q116. पहिला कृत्रिम उपग्रह कोणता?
(A) स्पुटनिक-1
(B) अपोलो-11
(C) आर्यभट्ट
(D) व्हॉयेजर
✅ उत्तर: (A) स्पुटनिक-1
📘 स्पष्टीकरण: 1957 मध्ये सोव्हिएत युनियनने स्पुटनिक-1 हा जगातील पहिला कृत्रिम उपग्रह अवकाशात सोडला.
Q117. “पेनिसिलिन” हे प्रतिजैविक (Antibiotic) कोणी शोधले?
(A) पाश्चर
(B) अलेक्झांडर फ्लेमिंग
(C) रॉबर्ट कोच
(D) लँडस्टायनर
✅ उत्तर: (B) अलेक्झांडर फ्लेमिंग
📘 स्पष्टीकरण: 1928 मध्ये अलेक्झांडर फ्लेमिंग यांनी पेनिसिलिनचा शोध लावला.
Q118. पृथ्वीवर सर्वात जास्त प्रमाणात आढळणारी धातू कोणती?
(A) लोखंड
(B) अॅल्युमिनियम
(C) तांबे
(D) मॅग्नेशियम
✅ उत्तर: (B) अॅल्युमिनियम
📘 स्पष्टीकरण: पृथ्वीच्या पृष्ठभागात सर्वात जास्त प्रमाणात अॅल्युमिनियम आढळते.
Q119. सूर्याच्या सर्वात जवळचा ग्रह कोणता?
(A) पृथ्वी
(B) बुध
(C) मंगळ
(D) शुक्र
✅ उत्तर: (B) बुध
📘 स्पष्टीकरण: बुध (Mercury) हा सूर्याच्या सर्वात जवळचा ग्रह आहे.
Q120. मानवी शरीरात रक्तशुद्धीकरण कोणता अवयव करतो?
(A) हृदय
(B) यकृत
(C) मूत्रपिंड
(D) फुफ्फुसे
✅ उत्तर: (C) मूत्रपिंड
📘 स्पष्टीकरण: मूत्रपिंडे रक्तातील अपायकारक पदार्थ बाहेर टाकतात.
Q121. गुरुत्वाकर्षणाचा नियम कोणी मांडला?
(A) गॅलिलिओ
(B) न्यूटन
(C) आइन्स्टाईन
(D) डाल्टन
✅ उत्तर: (B) न्यूटन
📘 स्पष्टीकरण: 1687 मध्ये न्यूटन यांनी गुरुत्वाकर्षणाचा सार्वत्रिक नियम मांडला.
Q122. वनस्पतींमध्ये अन्न तयार करण्याची प्रक्रिया कोणती?
(A) श्वसन
(B) प्रकाशसंश्लेषण
(C) किण्वन
(D) ऑस्मोसिस
✅ उत्तर: (B) प्रकाशसंश्लेषण
📘 स्पष्टीकरण: क्लोरोफिल व सूर्यप्रकाशाच्या साहाय्याने वनस्पती कार्बन डायऑक्साइड व पाणी वापरून अन्न तयार करतात.
Q123. ऑक्सिजनचा शोध कोणी लावला?
(A) जोसेफ प्रीस्टले
(B) लॅव्हॉझिए
(C) डाल्टन
(D) बॉयल
✅ उत्तर: (A) जोसेफ प्रीस्टले
📘 स्पष्टीकरण: 1774 मध्ये जोसेफ प्रीस्टले यांनी ऑक्सिजन वायूचा शोध लावला.
Q124. कोणता ग्रह “लाल ग्रह” म्हणून ओळखला जातो?
(A) गुरू
(B) मंगळ
(C) शुक्र
(D) बुध
✅ उत्तर: (B) मंगळ
📘 स्पष्टीकरण: मंगळ ग्रहाच्या पृष्ठभागावर लोखंडी ऑक्साईड असल्यामुळे तो लालसर दिसतो.
Q125. “ब्ल्यू बेबी सिंड्रोम” कशामुळे होतो?
(A) ऑक्सिजनची कमतरता
(B) नायट्रेट प्रदूषण
(C) व्हायरल इन्फेक्शन
(D) लोहाची कमतरता
✅ उत्तर: (B) नायट्रेट प्रदूषण
📘 स्पष्टीकरण: पाण्यातील नायट्रेटचे प्रमाण जास्त झाल्यास ब्ल्यू बेबी सिंड्रोम होतो.
Q126. मानवी शरीरातील रक्त कोणत्या ऊतकाचा प्रकार आहे?
(A) स्नायू ऊतक
(B) आवरण ऊतक
(C) संयोजी ऊतक
(D) मज्जा ऊतक
✅ उत्तर: (C) संयोजी ऊतक
📘 स्पष्टीकरण: रक्त हे शरीरातील द्रव संयोजी ऊतक आहे.
Q127. “Ozone Hole” सर्वाधिक कोणत्या प्रदेशावर आढळते?
(A) युरोप
(B) आफ्रिका
(C) अंटार्क्टिका
(D) आशिया
✅ उत्तर: (C) अंटार्क्टिका
📘 स्पष्टीकरण: ओझोन होल प्रामुख्याने अंटार्क्टिकावर आढळते.
Q128. सर्वात हलकी धातू कोणती?
(A) अॅल्युमिनियम
(B) लिथियम
(C) सोडियम
(D) पोटॅशियम
✅ उत्तर: (B) लिथियम
📘 स्पष्टीकरण: लिथियम ही सर्वात हलकी धातू आहे.
Q129. कोणत्या वायूमुळे “अम्लवृष्टि” (Acid Rain) होते?
(A) O₂ व CO₂
(B) CO व CH₄
(C) SO₂ व NO₂
(D) H₂ व N₂
✅ उत्तर: (C) SO₂ व NO₂
📘 स्पष्टीकरण: सल्फर डायऑक्साइड व नायट्रोजन डायऑक्साइड यांमुळे अम्लवृष्टि होते.
Q130. “Vitamin D” शरीरात कशामुळे तयार होते?
(A) कॅल्शियम
(B) सूर्यप्रकाश
(C) लोह
(D) प्रथिने
✅ उत्तर: (B) सूर्यप्रकाश
📘 स्पष्टीकरण: सूर्यप्रकाशामुळे त्वचेमध्ये व्हिटॅमिन D तयार होते.
Q131. पहिला भारतीय उपग्रह कोणता?
(A) IRS-1A
(B) INSAT-1A
(C) आर्यभट्ट
(D) भास्कर
✅ उत्तर: (C) आर्यभट्ट
📘 स्पष्टीकरण: 1975 मध्ये सोव्हिएत युनियनच्या मदतीने भारताचा पहिला उपग्रह ‘आर्यभट्ट’ सोडण्यात आला.
Q132. कोणता ग्रह “सकाळचा तारा” म्हणून ओळखला जातो?
(A) बुध
(B) शुक्र
(C) मंगळ
(D) गुरू
✅ उत्तर: (B) शुक्र
📘 स्पष्टीकरण: शुक्र ग्रह सूर्यास्तानंतर किंवा सूर्योदयापूर्वी तेजस्वी दिसतो, म्हणून त्याला सकाळचा/संध्याकाळचा तारा म्हणतात.
Q133. मनुष्याच्या शरीरात सर्वात मोठा अवयव कोणता आहे?
(A) यकृत
(B) त्वचा
(C) हृदय
(D) फुफ्फुसे
✅ उत्तर: (B) त्वचा
📘 स्पष्टीकरण: मानवी त्वचा हा शरीरातील सर्वात मोठा अवयव आहे.
Q134. “Cell” हा शब्द कोणी प्रथम वापरला?
(A) रॉबर्ट हूक
(B) डाल्टन
(C) पाश्चर
(D) न्यूटन
✅ उत्तर: (A) रॉबर्ट हूक
📘 स्पष्टीकरण: 1665 मध्ये रॉबर्ट हूक यांनी पेशी (Cell) हा शब्द वापरला.
Q135. पहिला भारतीय चंद्र मोहिमेतील उपग्रह कोणता?
(A) मंगळयान
(B) चांद्रयान-1
(C) चांद्रयान-2
(D) अपोलो
✅ उत्तर: (B) चांद्रयान-1
📘 स्पष्टीकरण: 2008 मध्ये भारताने चांद्रयान-1 मोहिम यशस्वीपणे चंद्रावर पाठवली.
Q136. “Greenhouse Effect” मुख्यतः कोणत्या वायूमुळे होतो?
(A) CO₂
(B) O₂
(C) H₂
(D) N₂
✅ उत्तर: (A) CO₂
📘 स्पष्टीकरण: कार्बन डायऑक्साइड हा ग्रीनहाऊस वायू वातावरणातील उष्णता धरून ठेवतो.
Q137. पांढऱ्या रक्तपेशींचे (WBC) कार्य काय?
(A) अन्न पचन
(B) रोगप्रतिकारक शक्ती वाढवणे
(C) श्वसन
(D) उर्जा निर्माण
✅ उत्तर: (B) रोगप्रतिकारक शक्ती वाढवणे
📘 स्पष्टीकरण: WBC शरीराला संसर्गांपासून संरक्षण करतात.
Q138. पाण्याचे घन रूप काय म्हणतात?
(A) वाफ
(B) द्रव
(C) बर्फ
(D) ढग
✅ उत्तर: (C) बर्फ
📘 स्पष्टीकरण: पाणी गोठल्यावर त्याचे घन रूप म्हणजे बर्फ तयार होतो.
Q139. “X-Ray” चा शोध कोणी लावला?
(A) न्यूटन
(B) रॉंटगेन
(C) बोहर
(D) डाल्टन
✅ उत्तर: (B) रॉंटगेन
📘 स्पष्टीकरण: 1895 मध्ये विल्हेल्म रॉंटगेन यांनी X-Ray चा शोध लावला.
Q140. वनस्पतींच्या श्वसनासाठी आवश्यक वायू कोणता?
(A) ऑक्सिजन
(B) नायट्रोजन
(C) कार्बन डायऑक्साइड
(D) हायड्रोजन
✅ उत्तर: (A) ऑक्सिजन
📘 स्पष्टीकरण: वनस्पतींनाही रात्री श्वसनासाठी ऑक्सिजनची आवश्यकता असते.
Q141. आपल्या सौरमालेतील सर्वात मोठा ग्रह कोणता?
(A) शनी
(B) गुरू
(C) युरेनस
(D) नेपच्यून
✅ उत्तर: (B) गुरू (Jupiter)
📘 स्पष्टीकरण: गुरू हा सौरमालेतील सर्वात मोठा ग्रह आहे.
Q142. कोणता ग्रह “Ring Planet” म्हणून ओळखला जातो?
(A) गुरू
(B) शनी
(C) युरेनस
(D) मंगळ
✅ उत्तर: (B) शनी (Saturn)
📘 स्पष्टीकरण: शनीभोवती सुंदर वलये असल्यामुळे त्याला Ring Planet म्हणतात.
Q143. मानवी डोळ्यात कोणता भाग प्रकाश नियंत्रित करतो?
(A) कॉर्निया
(B) आयरिस
(C) रेटिना
(D) लेन्स
✅ उत्तर: (B) आयरिस
📘 स्पष्टीकरण: आयरिस डोळ्यात येणाऱ्या प्रकाशाचे प्रमाण नियंत्रित करते.
Q144. पृथ्वीच्या वातावरणात सर्वाधिक वायू कोणता आहे?
(A) नायट्रोजन
(B) ऑक्सिजन
(C) कार्बन डायऑक्साइड
(D) हायड्रोजन
✅ उत्तर: (A) नायट्रोजन
📘 स्पष्टीकरण: पृथ्वीच्या वातावरणात सुमारे 78% नायट्रोजन आहे.
Q145. विद्युत दिव्याचे शोधक कोण?
(A) अलेक्झांडर ग्रॅहम बेल
(B) थॉमस एडिसन
(C) न्यूटन
(D) बोहर
✅ उत्तर: (B) थॉमस एडिसन
📘 स्पष्टीकरण: थॉमस एडिसन यांनी विद्युत दिव्याचा शोध लावला.
Q146. मानवी शरीरात सर्वाधिक प्रमाणात कोणते मूलद्रव्य आढळते?
(A) कॅल्शियम
(B) कार्बन
(C) ऑक्सिजन
(D) नायट्रोजन
✅ उत्तर: (C) ऑक्सिजन
📘 स्पष्टीकरण: मानवी शरीरात सर्वाधिक प्रमाणात ऑक्सिजन असतो.
Q147. मेंदूचा अभ्यास करणाऱ्या शास्त्राला काय म्हणतात?
(A) बॉटनी
(B) न्युरोलॉजी
(C) मायक्रोबायोलॉजी
(D) ऑन्कोलॉजी
✅ उत्तर: (B) न्युरोलॉजी
📘 स्पष्टीकरण: न्युरोलॉजी या शाखेत मेंदू व मज्जासंस्थेचा अभ्यास केला जातो.
Q148. प्रथिनांचा मूलभूत घटक कोणता आहे?
(A) अमिनो आम्ल
(B) साखर
(C) फॅटी आम्ल
(D) जीवनसत्वे
✅ उत्तर: (A) अमिनो आम्ल
📘 स्पष्टीकरण: अमिनो आम्ल हे प्रथिनांचे मूलभूत घटक आहेत.
Q149. “H₂SO₄” या संयुगाला काय म्हणतात?
(A) नायट्रिक आम्ल
(B) सल्फ्यूरिक आम्ल
(C) हायड्रोक्लोरिक आम्ल
(D) अॅसिटिक आम्ल
✅ उत्तर: (B) सल्फ्यूरिक आम्ल
📘 स्पष्टीकरण: H₂SO₄ हे औद्योगिक क्षेत्रात ‘राजा आम्ल’ म्हणून ओळखले जाणारे सल्फ्यूरिक आम्ल आहे.
Q150. भारतातील “अंतराळ संशोधन संस्था” कोणती?
(A) NASA
(B) ISRO
(C) DRDO
(D) BARC
✅ उत्तर: (B) ISRO
📘 स्पष्टीकरण: इस्रो (Indian Space Research Organisation) ही भारताची प्रमुख अंतराळ संशोधन संस्था आहे.
टिप्पणी पोस्ट करा